Jak skutecznie walczyć z nadwagą?
Wiele osób nie zdaje sobie sprawy jak skomplikowane i rozbudowane procesy zachodzą w tej właśnie chwili w naszych organizmach.
Adipocyty(komórki tłuszczowe) to komórki odpowiedzialne za syntezę i magazynowanie tłuszczu (trójglicerydów). Tkanka tłuszczowa jest głównym magazynem energii dla organizmu.
Wyróżniamy dwa rodzaje tkanki tłuszczowej:
- Białą (żółtą) tkankę tłuszczową – zbudowaną z pojedynczych dużych kropel tłuszczu otoczonych cienką warstwą cytoplazmy – wielkość komórek jest powiązana ze stopniem i rodzajem metabolizmu tłuszczu. Stanowi ona izolacje cieplną, magazynuje nadmiar substratów energetycznych, przeprowadza lipogenezę (wytwarzanie tłuszczu) oraz lipolizę (hydroliza trójglicerydów) oraz wydziela adipokiny. Jej żółte zabarwienie wywołuje lipochrom – barwnik z grupy karotenoidów1
- Brunatną tkankę tłuszczową – zbudowaną z wielu małych kropel tłuszczu. Jej główną funkcją jest wytwarzanie ciepła – jest obficie unaczyniona a do naczyń krwionośnych dochodzą zazwojowe włókna nerwowe które umożliwiają rozszerzanie się siatki naczyniowej – umożliwia to nawet 100-krotne zwiększenie przepływu krwi umożliwiając szybkie rozprowadzenie ciepła. W małym stopniu wydziela ona leptynę 2
Nadwaga i otyłość jest konsekwencją długotrwałego zwiększonego dostarczania energii z pokarmu – zgodnie z pierwszym prawem termodynamiki – organizm nie magazynuje nadmiaru energii w postaci tłuszczu kiedy przyjmujemy tyle pokarmu ile wynosi zapotrzebowanie energetyczne naszego organizmu.
Adipokiny – hormony i inne związki wydzielane przez adipocyty (głównie żółtą tkankę tłuszczową). Sekrecji (wydzielaniu) podlega kilkadziesiąt adipokin dlatego wybraliśmy jedynie kilka które mają pośredni lub bezpośredni wpływ na regulację poziomu tkanki tłuszczowej w naszym organizmie.
Leptyna (pot. hormon sytości) – jest polipeptydowym hormonem – produkowanym głównie przez żółtą tkankę tłuszczową przy udziale genu ob (obese). Sekrecja leptyny podlega rytmowi dobowemu i największa jest w nocy. Wykazano, że stężenie leptyny we krwi jest odwrotnie proporcjonalne do poziomu testosteronu.3
Jej obecność silnie hamuje syntezę kwasów tłuszczowych i trójglicerydów, zwiększa termogenezę, przyśpiesza metabolizm.3 Leptyna zwiększa również wykorzystanie tłuszczów jako paliwa w mięśniach szkieletowych.4 Leptyna bezpośrednio po związaniu z receptorami błonowymi neuronów podwzgórza powoduje zahamowanie (inhibicję) neuropeptydu Y (NPY) – najsilniejszego znanego stymulatora apetytu. Inhibicja NPY pośrednio powoduje powstawanie mocniejszych kości. Wpływa ona również na ośrodki łaknienia zlokalizowane w tyłomózgowiu. Leptyna wzmacnia również działanie innego polipeptydowego hormonu αMSH który również bierze udział w ograniczaniu apetytu.5
U osób otyłych może dojść do upośledzenia receptorów leptynowych w podwzgórzu – skutkuje to pogłębianiem się otyłości ale mechanizm tych zaburzeń nie jest wyjaśniony.
Adiponektyna (pot. „dobra” adipokina) – bierze udział w zmniejszaniu otyłości poprzez zwiększenie metabolizmu kwasów tłuszczowych i węglowodanów, hamuje rozwój procesów miażdżycowych oraz zwiększa wrażliwość komórek na działanie insuliny (insulinowrażliwość).
Wisfatyna – zwiększa insulinowrażliwość komórek, zwiększa wychwyt glukozy przez miocyty (komórki mięśniowe) i adipocyty.
Omentyna – podobnie jak wisfatyna zwiększa insulinowrażliwość choć nie jest produkowana przez adipocyty lecz przez komórki podścieliska tkanki tłuszczowej.6
Wszystkie wymienione wyżej hormony mają mniejszy lub większy udział w regulowaniu poziomu tkanki tłuszczowej w naszym organizmie. W przeszłości i obecnie prowadzone były badania które przyniosły wstępne wnioski mówiące o tym, że aktywność fizyczna może zwiększać zarówno liczbę jak i wrażliwość receptorów leptynowych w neuronach podwzgórza co bezpośrednio pomaga w zredukowaniu nadmiaru tłuszczu. 7 Dlatego mimo złej pogody warto jednak wybrać się na trening i powalczyć ze swoim lenistwem i wszelkimi przeciwnościami losu!