Czosnek – dlaczego warto go spożywać?

Czosnek jest rośliną znaną przede wszystkim z właściwości leczniczych. W medycynie znany był już pięć tysięcy lat temu, natomiast od trzech tysięcy jest znany w kulturze chińskiej. Z racji prozdrowotnego działania czosnek był stosowany przez Egipcjan, Babilończyków, Greków oraz Rzymian.

Dzisiaj uważa się, że czosnek obniża poziom cholesterolu i skutecznie zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób sercowo – naczyniowych. Ma również działanie bakteriobójcze. Jest to dość łatwa w uprawie roślina, która w klimacie łagodnym może być hodowana praktycznie przez cały rok.

Czosnek prawdopodobnie pochodzi z Azji. Ta wieloletnia roślina składa się z liści, łodyg, kwiatów oraz bulw. Liście są wąskie, długie oraz płaskie. Najczęściej wykorzystywaną częścią czosnku są cebulki, które zbudowane są z niewielkich ząbków. Charakterystyczny smak czosnku, który jest wszystkim doskonale znany,  jest powodowany głównie występowaniem w nim różnych składników, które cechują się jednak licznymi walorami zdrowotnymi.

Czosnek jest wspaniałym lekiem na wiele różnych dolegliwości. Może być wykorzystywany zarówno w leczeniu przeziębień, jak i poważnych chorób związanych z zaburzeniami w pracy układu krwionośnego czy pokarmowego.

Najnowsze badania dowodzą, że czosnek działa jako przeciwutleniacz, a jego składniki siarkowe odznaczają się właściwościami przeciwnowotworowymi. Czosnek ponadto skutecznie może chronić nasz organizm przed niekorzystnym wpływem dymu tytoniowego.

 

Zastosowanie czosnku

Czosnek z racji swojego charakterystycznego, ostrego zapachu jest wykorzystywany na całym świecie przede wszystkim jako przyprawa. Jadalne są nie tylko główki czosnku, ale także liście, łodygi oraz kwiaty.

 

Suszony czosnek może być doskonałym dodatkiem do tłustej baraniny, wieprzowiny, także do mięsa z królika oraz do łagodnego drobiu. Czosnek jest również stosowany jako przyprawa do wędlin, zup, sosów, grzybów, serów i marynat. Jego dość intensywny zapach staje się subtelniejszy pod wpływem temperatury.

 

Ze względu na swoje prozdrowotne właściwości czosnek aż do początku XIX wieku był wykorzystywany jako środek przeciwko schorzeniom bakteryjnym (do momentu wynalezienia szczepionek). Współczesna medycyna także docenia jego leczniczy skład – czosnek stosowany jest do pobudzania procesów trawienia, łagodzenia podrażnień wywoływanych ukąszeniami owadów, a także do leczenia wielu poważnych chorób.

 

Specyficzny zapach czosnku, który przez wielu nie jest zbyt lubiany, może być częściowo łagodzony, między innymi jednoczesnym spożywaniem ze świeżą natką pietruszki, selerem lub ziarnkami kawy.

 

Czosnek znajduje zastosowanie nie tylko w medycynie, ale również w ogrodnictwie. Wiele gatunków z rodziny czosnkowatych wykorzystywanych jest jako warzywa (między innymi cebula zwyczajna, por, czosnek pospolity oraz szczypiorek). Ponadto znane są również ozdobne gatunki czosnku, które mogą być piękną ozdobą przydomowych ogródków (na przykład czosnek olbrzymi lub czosnek białawy).

 

Właściwości czosnku

Czosnek jest obecnie jedną z najbardziej znanych roślin leczniczych na całym świecie. Najwcześniej poznano właściwości dezynfekujące czosnku, które głoszone były już przed rozpoczęciem naszej ery.

 

Najstarsze zapiski donoszą, iż czosnek był stosowany głównie w profilaktyce wielu chorób. W epoce średniowiecza bardzo popularnym napojem był miód z dodatkiem czosnku. Nieco później dodawano go także do wina. Czosnek był uwielbiany nie tylko przez Greków, Rzymian czy Babilończyków, ale również przez Arabów i Chińczyków.

 

Czosnek wykazuje działanie:

naturalnego antybiotyku, który jest w stanie niszczyć w ludzkim organizmie bakterie  (występujące głównie w układzie pokarmowym oraz oddechowym), wspomagać przemianę materii oraz obniżać poziom cholesterolu we krwi,

żółciopędne oraz żółciotwórcze,

przeciwpasożytnicze – czosnek skutecznie niszczy pasożyty znajdujące się w układzie pokarmowym, może być wykorzystywany do walki z owsikami u dzieci, a także do dezynfekowania dróg moczowych,

przeciwbakteryjne – związki zawarte w czosnku przyspieszają gojenie się ran, ropni oraz czyraków,

wzmagające produkcję insuliny przez trzustkę – z tego względu jest uważany za doskonały lek obniżający poziom cukru (zwłaszcza u osób cierpiących na cukrzycę).

 

Czosnek może być stosowany w różnorodnych postaciach. Można spożywać go

nie tylko w formie świeżych ząbków, ale również w postaci suszonej, sproszkowanej oraz w kapsułkach. Czynne związki czosnku ułatwiają zasypianie, przeciwdziałają starzeniu się oraz chorobom nowotworowym.

 

Skład czosnku

W czosnku znajduje się wiele cennych substancji, które powodują, że warzywo to spośród innych wyróżnia się przede wszystkim właściwościami przeciwzapalnymi oraz przeciwwirusowymi.

Czosnek to w zdecydowanej większości woda oraz węglowodany. Ponadto w czosnku można znaleźć olejki eteryczne oraz:

organiczne związki siarkowe, wśród których występują między innymi takie substancje, jak allina (dzięki temu składnikowi czosnek ma właściwości bakteriobójcze oraz przeciwwirusowe) oraz skordynina A i B,

witaminy z grupy B, witamina C, potas, żelazo, magnez,

siarczki selenu, które prawdopodobnie są w stanie blokować uszkodzenia w strukturze DNA komórek i wspomagać odbudowę kwasu nukleinowego,

prowitamina A, która pełni niezmiernie ważne funkcje składnika pokarmowego w organizmie; jest odpowiedzialna między innymi za odbieranie bodźców w siatkówce oka, za prawidłowy stan skóry, paznokci i włosów, a także zapewnia odpowiedni wzrost kości oraz zębów.

 

Szczegółowy skład czosnku poznano dopiero w latach czterdziestych XX wieku. Właśnie wtedy udało się wyizolować allicynę jako najważniejszą substancję zapachową czosnku i poznać jej właściwości przeciwbakteryjne. Dzisiaj wiadomo, że czosnek jest rośliną o wszechstronnym działaniu i nie bez powodu jest nazywany „naturalnym antybiotykiem”.